Apakah itu Pasca Norma?
Pasca norma merujuk kepada pelbagai ketidaktentuan marcapada selepas pandemik COVID-19. Ini disebabkan oleh beberapa perkara, terutamanya perubahan teknologi berlaku secara deras, krisis muncul tidak terjangka dan penyebaran maklumat terlalu berleluasa (info-obesity), berita palsu (fake news) dan maklumat “alternatif” yang tiada kesahihan saintifik, namun diterima majoriti masyarakat. Keadaan ini boleh merencat landskap sosial dan ekonomi kita dalam sekelip mata. Segala perkara yang kita anggap sebagai “normal” pada masa kini bakal lenyap meninggalkan kita begitu sahaja pada era pasca norma.
Bagaimanakah Saintis Muda Mengatasi Pasca Norma?
Mengambil kira cabaran getir ini, kolokium YSN-ASM tahun ini bertemakan “sains berorientasikan misi” sebagai wahana perkongsian ilmu dan percambahan idea di kalangan saintis muda untuk ketersediaan mendepani sains pasca norma.
Hari pertama dimulakan dengan sesi ucaptama oleh Presiden ASM, Datuk Dr Tengku Mohd Azzman Shariffadeen Tengku Ibrahim FAsc yang juga merupakan Penasihat Sains, Teknologi dan Inovasi kepada Perdana Menteri dan Negara. Menurut beliau, pasca normal merujuk kepada business not as usual – segala pendekatan dan amalan sebelum ini sepastinya tidak mampu memastikan saintis muda kekal berdaya saing. Saintis dan masyarakat perlu mempunyai pengetahuan dan kemahiran menangani isu semasa yang bersifat kompleks, kacau bilau dan bertentangan (complex, chaotic, and contradictory).
Pada era digital ini, pelbagai maklumat termasuk data kajian saintifik mudah dicapai melalui hujung jari, sementelahan dengan ledakan teknologi kecerdasan buatan kebelakangan ini. Ini lantas menyebabkan maklumat tidak lagi eksklusif kepada seseorang individu mahupun komuniti penyelidik. Namun, saintis muda boleh mengambil manfaat melalui perkongsian data dengan pelbagai pihak yang berminat untuk menyelesaikan cabaran utama di Malaysia yang memfokus kepada STIE, seperti daya tahan pandemik, sistem pengangkutan pintar, biodiversiti kepersisan dan sasaran karbon sifar.
Pada hari kedua, peserta kolokium berpeluang berinteraksi secara eksklusif dengan YB Chang Lih Kang, Menteri Sains, Teknologi dan Inovasi (MOSTI) dan Ketua Setiausaha MOSTI, YBhg Dato’ Ts Dr Hj Aminuddin Hassim untuk memahami aspirasi mereka terhadap saintis muda melalui sesi dialog khas untuk memahami perancangan MOSTI dalam mengetuai agenda sains dan teknologi dalam masa terdekat.
Ahli YSN-ASM sentiasa menantikan sesi perkongsian Puan Hazami pada setiap kolokium untuk menerima maklumat awal dan penting berkaitan perlaksanaan STIE di peringkat kebangsaan dan antarabangsa
Antara pengisian yang menarik ialah bagaimana saintis muda boleh menjadi ejen perubahan melalui empat buah model mengikut peranan mereka dalam menawarkan solusi untuk sesuatu polisi. Puan Hazami telah menamatkan sesi perkongsian beliau dengan memperkenalkan kaedah sains berorientasikan misi, serta pendekatan “penggabungan” (bundling) dalam sesuatu projek penyelidikan dalam menyelesaikan masalah sejagat yang bersifat ilmu rentas bidang. Pendekatan ini bakal digunakan dalam membangunkan pelbagai program STIE oleh ASM dan YSN-ASM dalam masa terdekat.
Tujuh Tahun “Membesar” Bersama YSN-ASM
Mengimbau kembali pengalaman kolokium pertama saya pada 2016, banyak sebenarnya peluang telah diberikan kepada saya dalam menambahbaik ekosistem STIE Malaysia, khususnya komunikasi sains. Antaranya ialah segmen “Suara Saintis Muda” untuk mengetengahkan ahli-ahli YSN-ASM serta kepakaran mereka kepada umum. Selain itu, saya memberi latihan dan bengkel untuk membantu komuniti saintis dan penyelidik untuk menulis artikel penulisan popular.
Sewaktu pandemik melanda dunia, kami turut bekerjasama secara dalam talian dalam menyediakan pelbagai lembaran fakta mengenai COVID-19 dalam bentuk infografik dan penulisan artikel popular. Teringat lagi pada waktu itu, ada masyarakat yang masih keliru mengenai bahaya Coronavirus dan kaedah pencegahan yang boleh mereka lakukan. Penyebaran maklumat palsu oleh pihak tidak bertanggungjawab semakin merumitkan pemahaman umum. Infografik yang telah kami sediakan menjadi rujukan oleh pelbagai lapisan rakyat melalui sebar-luas oleh MOSTI.
Pengalaman yang dikumpul daripada inisiatif terdahulu kemudiannya menjadi pemangkin untuk saya dan rakan penulis lain di YSN-ASM membangunkan modul komunikasi sains sebagai panduan untuk komuniti penyelidik dan saintis menyampaikan maklumat sains secara mudah kepada masyarakat. Modul tersebut kini digunakan sebagai bahan latihan komunikasi sains dalam pelbagai komuniti termasuk pegawai sains di MOSTI. Dan pengalaman paling manis bagi saya ialah peluang bekerja dengan dua orang juara dunia FameLab dari Malaysia untuk membangunkan modul tersebut.
Kenangan saya yang paling berharga di YSN-ASM ialah sewaktu perkongsian pengalaman di World Science Forum (WSF) 2019 yang bertempat di Budapest, Hungary. Selain daripada berkongsi pengalaman, saya juga banyak mempelajari pendekatan kreatif, terkini dan di luar kelaziman tentang perkembangan sains yang diamalkan oleh penyelidik tersohor dari seluruh pelosok dunia. Ilmu ini sepastinya memberi inspirasi, membuka minda dan secara tuntas menyumbang dalam pembangunan kerjaya saya selaku penyelidik agar penyelidikan saya memberi impak kepada pelbagai pemegang taruh.
Pada masa kini, saya dan beberapa ahli YSN-ASM sedang giat menghidupkan semula portal e-estidotmy, sebuah majalah atas talian untuk menarik minat generasi muda pada topik STEM. Terdahulu, e-estidotmy wujud dalam bentuk cetakan sisipan akhbar Utusan Malaysia. Masih banyak lagi perkara perlu kami lakukan untuk menjadikan e-estidotmy sebuah sumber inspirasi kepada generasi akan datang. Kendatipun begitu, kami gembira kerana e-estidotmy telah bekerjasama daripada Petrosains, National STEM Association dan Bahagian Sukan, Kokurikulum dan Kesenian di bawah Kementerian Pendidikan Malaysia.
Harapan di Era Pascanorma
Bak kata pepatah, memberi lebih baik dari menerima. Realitinya, sukar untuk saya terjemahkan kepuasan dinikmati dalam pelbagai penglibatan melalui YSN-ASM. Selaku saintis muda yang hampir “senja” dimamah usia, saya berharap agar YSN-ASM terus cemerlang pada masa akan datang.
Saya yakin pelbagai usaha yang telah dibina selama 11 tahun semenjak penubuhan YSN-ASM oleh ahli-ahli terdahulu akan terus membantu saintis muda dalam mencapai kecemerlangan untuk membangunkan sains dan teknologi tatkala mengharungi cabaran pascanorma.
